William Faulkner: Κόκκινα Φύλλα, εκδόσεις Κίχλη

από τη Θέμιδα Παναγιωτοπούλου

Τα Κόκκινα Φύλλα, ένα αριστούργημα μικρής φόρμας που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κίχλη, γράφτηκε από τον maître της αμερικάνικης λογοτεχνίας και προσωπικά αγαπημένο μου κλασικό Αμερικανό συγγραφέα, τον William Faulkner. Με μία ποιητική αφηγηματική γλώσσα, και με χρήση της τεχνικής της αναδρομικής αφήγησης, ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με το τετελεσμένο γεγονός μίας απόφασης που πάρθηκε στη βάση της ισχύος των αποικιοκρατικών κανόνων, όπως αυτοί αφομοιώθηκαν από τους αυτόχθονες. 

Το τετελεσμένο γεγονός δεν είναι άλλο από την καταδίκη σε ταφή μαζί με τον ιδιοκτήτη του, του μαύρου σκλάβου του, ο οποίος αποδρά προσωρινά...σε μία μάταιη προσπάθεια να αποφύγει τη μοίρα του. Η απόφαση που βασίζεται πάνω στην αφομοίωση των εθίμων των λευκών αρχόντων, δεν είναι άλλη από την πεποίθηση ότι ο μαύρος σκλάβος οφείλει να ταφεί μαζί με τον Ινδιάνο κύριό του, που πέθανε. Οι Ινδιάνοι αν και αφομοίωσαν σε αρκετές περιπτώσεις τις εθιμικές συνήθειες των λευκών κατακτητών τους, τόσο ώστε να ασπαστούν τη δουλοκτησία, ουδέποτε υιοθέτησαν τις ταφικές συνήθειές τους, και δεν υπάρχει καμία μαρτυρία που να αποδεικνύει ότι θάβονταν μαζί με τους ζωντανούς δούλους τους. Ωστόσο, το βιβλίο αυτό εκδόθηκε σε μία περίοδο που θα ήταν ανέφικτο να τυπωθεί, εάν τα γεγονότα αυτά αφορούσαν λευκούς.

 Η περιγραφή του ανθρωποκυνηγητού που εξαπολύουν οι αυτόχθονες Ινδιάνοι προκειμένου να βρουν το σκλάβο που "απέδρασε" από τη μοίρα του, ξεκινάει σαν μία σατιρική και γκροτέσκα εξιστόρηση χαρακτηριστικών των αυτοχθόνων, όπως έγιναν γνωστά από τους στερεοτυπικούς κανόνες που για χρόνια συνόδευαν την ερμηνεία του διαφορετικού και του "ξένου", ώστε να καταλήξει στο δεύτερο μισό του βιβλίου, να γίνει μία σκοτεινή και πνιγηρή περιγραφή, της απέλπιδας προσπάθειας του σκλάβου που αν και είναι καταδικασμένος να πεθάνει, αδυνατεί να δεχτεί την επίγνωση του τέλους του. Άλλωστε για το Faulkner η μοναδική διαφορά των ανθρώπων από τα ζώα είναι η επίγνωση της πεπερασμένης φύσης τους. Μία έννοια που διαπνέει όλα του τα αριστουργήματα, όπως θυμάμαι και από το " Φως τον Αύγουστο" που έπεσε στα χέρια μου πριν από δύο περίπου δεκαετίες. Το γεγονός ότι οι Ινδιάνοι υιοθέτησαν αρκετά από τα δυτικά έθιμα, ερμηνεύεται εδώ ως η αιτία του ξεπεσμού τους. Η αλλόκοτη χρήση απομειναριών δυτικών επιτευγμάτων ως αξεσουάρ στην καθημερινότητα των Ινδιάνων, όπως για παράδειγμα η πόρτα ενός ατμόπλοιου σαν είσοδος σπιτιού, έχει εδώ ακριβώς το ρόλο της υπενθύμισης, ότι η απομάκρυνση από τις ρίζες και η επιβεβλημένη αλλαγή πολιτισμικού κώδικα, αναγκαστικά επιφέρει το μαρασμό και την πτώση. Εξού και τα κόκκινα φύλλα...συμβολισμός φυλετικός αφενός για τους αυτόχθονες Ινδιάνους, αφετέρου ευθεία παραπομπή στην αναπόφευκτη πτώση που διατρέχει την ανθρώπινη μοίρα. Κατά τη διάρκεια διαλέξεών του στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, ο Faulkner ρωτήθηκε για τη σημασία του τίτλου Κόκκινα Φύλλα...εκείνος τότε είπε ότι προφανώς πρόκειται για αναφορά στην Ινδιάνικη φυλή, όμως είπε και ότι εκείνο που έπνιξε και αφάνισε το νέγρο ήταν η φυσική και αναπότρεπτη διαδικασία της φυλλοβολίας. Όταν τα κόκκινα φύλλα τον έπνιγαν και τον αφάνιζαν, δεν είχαν προσωπική αντιδικία μαζί του, δεν αποκλείεται μάλιστα να τον συμπαθούσαν κιόλας..., όμως έπρεπε να προχωρήσει η φυλλοβολία, επί της οποίας τα κόκκινα φύλλα είτε συμφωνούσαν είτε όχι δεν είχαν να προσθέσουν κάτι...Η μετάφραση και το επίμετρο είναι του Γιάννη Παλαβού και είναι εξαιρετικά!