Μοργκάν Σπορτές: ΌΛΑ,ΤΩΡΑ εκδόσεις Εστία

από τη Θέμιδα Παναγιωτοπούλου

Ο Μοργκάν Σπορτές είναι Γάλλος συγγραφέας, γεννημένος στο Αλγέρι το 1947. Με το μυθιστόρημά του, 'ΌΛΑ, ΤΩΡΑ', που αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας, βασισμένο ωστόσο σε αληθινά γεγονότα, θίγει ένα διαχρονικό πρόβλημα στον ευρωπαϊκό χώρο, αλλά ειδικότερα στη γαλλική επικράτεια. Πρόκειται για τη δομική βία που στρέφεται πρωτίστως, εναντίον ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως οι μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς, που ζουν σε προάστια του Παρισιού, σε εργατικές κατοικίες.

Με αφορμή το τραγικό περιστατικό που έλαβε χώρα το 2006 στο Παρίσι, κατά το οποίο ένας μουσουλμάνος Γάλλος πολίτης με καταγωγή από την Ακτή Ελεφαντοστού, δολοφόνησε σε συνθήκες ιδιαζόντως ειδεχθείς έναν άλλο Γάλλο πολίτη Εβραίο στο θρήσκευμα, ο Σπορτές, ζωγραφίζει το πορτραίτο μιας κοινωνίας σε βαθιά κρίση. Την ίδια στιγμή που τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης, υφαίνουν το προφίλ του ισλαμιστή τρομοκράτη, μέσα από μία πληθώρα μυθιστορηματικών παραλλαγών, με εμβληματικότερη αυτή της 'Συμμορίας των Βαρβάρων', ο συγγραφέας, δηλώνει ότι ενδιαφέρεται μόνο για τη λογική και την υπόρρητη σημασία τέτοιων περιστατικών για την κοινωνία μας. 

Ο Γιασέφ, ο δολοφόνος, θα μπορούσε να είναι μια σύγχρονη εκδοχή του Ραστινιάκ, του ήρωα του Ονορέ ντε Μπαλζάκ στο 'Μπαρμπά-Γκοριό' το οποίο αν και γράφτηκε το 1834, εμφανίζεται ιδιαίτερα επίκαιρο, όσον αφορά τις ανακατατάξεις στη γαλλική κοινωνία, που φαίνεται να είναι παρούσες ανά τις δεκαετίες, έστω και αν αλλάζουν κάποια σποραδικά χαρακτηριστικά τους...

Αν κάποιος έχει δει την ταινία του Ματιέ Κασοβίτς "La haine", μια ασπρόμαυρη παραγωγή του 1995, θα αισθανθεί πως το βιβλίο αυτό αποτελεί τη συνέχεια της σκιαγράφησης μιας σχεδόν στερεοτυπικής πια απεικόνισης των παρισινών προαστίων. Το βιβλίο 'ΟΛΑ, ΤΩΡΑ', του Μοργκάν Σπορτές, εκδόθηκε για πρώτη φορά το 2011, υπό τον τίτλο "Tout, tout de suite'', που αποτελεί και τον τίτλο ενός ραπ μουσικού κομματιού του καλλιτέχνη με το προσωνύμιο 'Booba', όπως αναφέρεται στην εισαγωγή κάποιου κεφαλαίου του βιβλίου. Φαινομενικά, μοιάζει η κατάσταση αυτή, της ταξικής ανισορροπίας, να έχει παραμείνει αμετάβλητη μέσα στο πέρασμα του χρόνου, τόσο που αναρωτιέται κανείς τί νεότερο έχει να μας πει ο Σπορτές για τη φτώχια, την καταπίεση, την έλλειψη ευκαιριών και διεξόδων ειδικά των μεταναστών δεύτερης και τρίτης γενιάς, που ωθούνται στην παραβατικότητα και την εγκληματική συμπεριφορά;

Κι όμως, ο Σπορτές διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από την αφήγηση και την αποτύπωση μιας χιλιομασημένης εικόνας. Αντιθέτως, καταγράφει με την ακρίβεια χειρουργού, τη λούμπεν πραγματικότητα, χωρίς να παίρνει θέση, μέσα από μια ντοκυμαντερίστικη ματιά, που σπάνια συναντά κανείς σε έργα με τέτοια θεματική. 

Τί λέει λοιπόν το τραγούδι 'Tout, tout de suite', που έγινε αφορμή έμπνευσης για το βιβλίο αυτό; 

Θα πει ότι ο νεαρός που το τραγουδά, τα θέλει όλα και τα θέλει τώρα, γνωρίζει ότι αξίζει κάτι περισσότερο από αυτό που του επιφύλασσε η πραγματικότητα, και οργίζεται ουρλιάζοντας ότι δεν έχει χρόνο για επιδόματα και ΟΑΕΔ, τα θέλει όλα και τα θέλει τώρα. Μέσα από τον απόηχο της οργισμένης φωνής των παραβατικών νέων, υπάρχουν πάντοτε και διάχυτες πολιτικές συνδηλώσεις, που σχετίζονται άλλοτε με τη φυλή, άλλοτε  με το θρήσκευμα και άλλοτε με την ταξική καταπίεση. Η κάμερα του Μοργκάν Σπορτές, καταγράφει με απίστευτη λεπτομέρεια και αληθοφάνεια τις ζωές και τις σκέψεις των λούμπεν προλετάριων των παρισινών προαστίων. Κατορθώνει να διαχωρίσει την έκφραση του θυμού τους, από τη γραφική απεικόνιση που τους προσέδωσε ο γαλλικός τύπος. Και αυτό είναι ίσως το πιο καίριο σημείο διαφοροποίησης του Μοργκάν Σπορτές, από αφηγήματα με παρόμοια ή την ίδια θεματική. 

Ο Μοργκάν Σπορτές, παραδίδει στους αναγνώστες του, ένα αλυσιτελές κοινωνικό σκηνικό, όμοιο με εκείνο που μας εξιστορεί ο Φρεντερίκ Φαζαρντί, στα γραπτά του...

''Στα υψώματα της Μπελβίλ, στην οδό Ενβιέρζ, ακριβώς απέναντι από κάτι πολυεθνικές εργατικές βρίσκεται ένα κλαμπ, η Παλιά Μπελβίλ. Εκεί, τα Σαββατοκύριακα παίζουν ακορντεόν, χορεύουν, τραγουδούν. Στους τοίχους, φωτογραφίες της Πιαφ, του Μορίς Σεβαλιέ, του Τρενέ. Οι πελάτες, Γάλλοι οι περισσότεροι, είναι γκριζομάλληδες. Ανάμεσά τους και μερικοί νεαροί "εναλλακτικοί". Σαν να βλέπεις ηθοποιούς ταινίας του Καρνέ, ασπρόμαυρης, που συνεχίζουν εκτός χρόνου, να παίζουν το ρόλο τους σ'ένα σύμπαν ξέμπαρκων σημείων. Στα ψέματα. 

Κάτω απ'τις γέφυρες του Παρισιού, όταν πέφτει η νύχτα

Κάθε λογής κουμάσια τρυπώνουν στα κρυφά''