Erri De Luca: Το βάρος της πεταλούδας, Εκδόσεις Κέλευθος

από τη Θέμιδα Παναγιωτοπούλου

Γεννημένος στη Νάπολη του 1950, συνιδρυτής της ακροαριστερής οργάνωσης Lota Continua, o Erri De Luca, βιοπορίστηκε μέσα από διάφορα επαγγέλματα, όπως οδηγός φορτηγού, εργάτης στη Fiat, οικοδόμος. Είναι αλπινιστής με ασύλληπτες πρωτιές στην αγωνιστική αναρρίχηση και όλο το πάθος του για τη φύση και τα βουνά, αποκρυσταλλώθηκε και στα έργα του. 

Στο βάρος της πεταλούδας, παρακολουθούμε τη σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και το ζώο, την αλληλένδετη όσο και αναπόδραστη φύση της σχέσης αυτής. Ο βασιλιάς ενός κοπαδιού αγριόγιδων, αναγνωρίζει την παρακμή του έχοντας γεράσει. Ένας μοναχικός λαθροκυνηγός, νιώθει το τέλος του να είναι εξαιρετικά κοντά. Αυτά τα δύο ξεχωριστά είδη πλησιάζουν τη δύση τους, μέσα από ένα κυνηγητό της ίδιας τους της ουράς. Γεύτηκαν, περιαματίστηκαν και τώρα χάνονται οριστικά. Πίσω τους το ανοιχτό αχνάρι ξανακλείνει...

Η θέση της γυναίκας, είναι κομβική στη ζωή και των δύο ειδών. Ο βασιλιάς των αγριόγιδων, παρατηρεί τα θηλυκά του είδους του:...''Άξια τα θηλυκά, όλα μ'ενα μικρό γαντζωμένο στον ίσκιο τους και στα μαστάρια τους. Ο βασιλιάς τα επιτηρούσε από μακριά, ικανοποιημένος καθώς έβλεπε να γεννιούνται πιο πολλά θηλυκά παρά αρσενικά''...Ο λαθροκυνηγός, λογαριάζοντας τη συνάντησή του με μια γυναίκα, σκέφτεται: ...''Το άγγιγμα μιας γυναίκας, για έναν άντρα στερημένο, είναι αίμα που αναπηδά. Δεν πρέπει ν'αγγίζονται, γυναίκα και άντρας, παριστάνοντας πως συμβαίνει κάτι ολότελα διαφορετικό. Η κίνηση της γυναίκας - εκείνη είχε γυρέψει το χέρι του- δρασκέλισε το σύνορο των σωμάτων, γι'αυτόν ήταν ήδη μια δοσοληψία μεταξύ εραστών''...

Η ποιητική πρόζα του Erri De Luca, στο βάρος της πεταλούδας, ακολουθεί ένα πολύ ενδιαφέρον μοτίβο αφήγησης. Άλλοτε εστιάζει ο αναγνώστης στη ζωή του ηγετικού ζώου, που κατάφερε να υποτάξει για χρόνια το κοπάδι του, και άλλοτε γίνεται μέρος της ζωής του λαθροκυνηγού, που κανένας νόμος δεν αναχαίτισε την εγκληματική φύση του έργου του. Παρακολουθώντας εναλλάξ, τις βαθύτερες επιθυμίες και τους φόβους των δύο διαφορετικών αυτών ειδών, γίνεται προφανής η αναπόδραστη φυσιογνωμία μιας ζωής πεπερασμένης και προδιαγεγραμμένης να εκλείψει έτσι και αλλιώς. Η θριλερική αφήγηση ενός αδιάκοπου κυνηγητού επιβίωσης, επιφυλάσσει για το τέλος, τον πανηγυρικό όλεθρο ζώου και ανθρώπου, ίσως και σαν συμβολισμό, για ό,τι συνεπάγεται το παράνομο κυνήγι ζώων.

''...Παρέμεινε όρθιος με το ζώο στη ράχη ν'αφουγκραστεί αν το σώμα άντεχε. Μια λευκή πεταλούδα πέταξε πάνω του κι ολόγυρά του. Χόρεψε μπροστά στα μάτια του άντρα και τα βλέφαρά του βάρυναν. Κοφίνια γεμάτα ξύλα, ζώα που κουβάλησε στις πλάτες, στηρίγματα απ'όπου πιάστηκε με την τελευταία φάλαγγα των δαχτύλων: το βάρος των άγριων, μοναχικών χρόνων του έφερνε το λογαριασμό πάνω στα φτερά μιας λευκής πεταλούδας. Κοίταξε το σπασπωδικό πέταγμα ολόγυρά του. Από τον ώμο του κρεμόταν ανάποδα το κεφάλι του αγριόγιδου. Το πέταγμα πήγε και στάθηκε πάνω στο αριστερό κέρατο. Αυτή τη φορά δε μπόρεσε να τη διώξει. Ήταν το πούπουλο που αθροιζόταν στο βάρος των χρόνων, αυτό που το συντρίβει. Σκοτείνιασε η ανάσα του, τα πόδια σκλήρυναν, ο χτύπος των φτερών κι ο χτύπος του αίματος σταμάτησαν ταυτόχρονα. Το βάρος της πεταλούδας είχε καταλήξει στην καρδιά του, άδειο σαν μια κλειστή γροθιά. Σωριάστηκε καταγής με το αγριόγιδο στους ώμους, το πρόσωπο στο χώμα...''